Tajemnica cierpi?cego z?ugi
ROZDZIAL 1
JESTEM YDEM... I CO TERAZ?
Jesli wi kszosc wspólczesnie zyjacych ydów mialaby byc zupelnie szczera, to byc moze czulibysmy si zaklopotani cala ta idea, ze jestesmy wybranym narodem Boga. Sama mysl, ze bycie ydem wiaze si z czyms juz ze swej natury szczególnym, bywa trudna do pelnego zaakceptowania.
Z pewnoscia latwiej przychodzi to ydom religijnym. Wedlug nich jestesmy wybrani, aby byc wierni Bogu Izraela poprzez zycie wypelnione posluszenstwem Jego prawom, które zostaly objawione w postaci Tory na górze Synaj.
Jednak wi kszosc z nas nie jest religijna. Tak naprawd ta elitarna wyjatkowosc, do której poczuwaja si ydzi uwazajacy, ze Bóg nasz naród wybral, jest czyms, co w swoisty sposób nam ciazy.
Patrzac poprzez pryzmat naszego nowoczesnego, wielokulturowego swiata, latwo o ocen , ze uznanie, iz ydzi sa narodem wybranym przez Boga, to przejaw arogancji i zaw zonych horyzontów myslowych. Nie ma problemu, by podkreslac swoja unikalnosc w kategorii grupy etnicznej. Mozemy cieszyc si pi knem naszego dziedzictwa narodowego, tak jak Amerykanie pochodzenia polskiego, wloskiego, afrykanskiego czy latynoamerykanskiego. Jednak postrzeganie siebie samych jako naród wybrany sprawia, ze wkraczamy w naszej dyskusji na dosc grzaski grunt.
Ci zar bycia wybranym
Co czyni ydów wyjatkowymi posród innych narodów swiata? Wiem, ze nie jest to pytanie, które zadajemy sobie i innym na co dzien, ale wi kszosc z nas, których wychowano jako ydów, chcialaby to lepiej rozumiec. Byc moze nie pokazujemy innym, jak to dla nas wazne, ale wiemy, ze jestesmy ydami i z róznych wzgl dów wiele nas to kosztowalo. Jednak ci, którzy zyli przed nami, placili za to znacznie wi ksza cen . Wiemy o pogromach i wyprawach krzyzowych w bardziej odleglej przeszlosci. Nawet w XXI wieku my, ydzi, zyjemy ze stale obecna w nas swiadomoscia Holokaustu. Moze sami go nie doswiadczylismy ani nie jestesmy potomkami jego bezposrednich ofiar, ale znamy historie tych, którzy go przezyli, i widzielismy zdj cia tych, którym to nie bylo dane.
Holokaust pod wieloma wzgl dami uksztaltowal nasze zycie oraz poczucie tozsamosci. Przetrwanie narodu zydowskiego jest dla nas wazne, bo jestesmy ydami. Wi kszosc z nas pragnie to piel gnowac, podobnie jak i zywa pami c o naszej historii oraz dalszy niezaklócony rozwój naszej kultury. Tak wiele stracilismy w ubieglym wieku, ze przetrwanie ydów, narodu Izraela, naszej kultury i religii - nawet gdy nie jestesmy szczególnie religijni - jest dla nas jako ydów istotne. I trudno si z tym nie zgadzac, prawda?
Co znaczy byc ydem, kiedy nie bierze si pod uwag tysi cy naszych dowcipów na temat wlasnych cech narodowych? Rosól z kury na przezi bienie, same piatki i szóstki w szkole - wszyscy znamy podobne do tych stereotypy postrzegania nas samych. Jestem jednak przekonany, ze w tej wlasnie kwestii poszukujemy tez gl bszych i bardziej wnikliwych odpowiedzi.
W wi kszosci przypadków nasze poczucie zydowskiej tozsamosci, pojmowane grupowo czy tez indywidualnie, nadal ma wplyw na to, jak podchodzimy do róznych typowo zydowskich rytualów przejscia z dziecinstwa w doroslosc. Bycie ydem pociaga za soba okreslony sposób odnoszenia si do otaczajacego nas swiata. Mimo ze trzymamy si kulturowych norm, których uczyly nas matki, wiemy, ze bycie ydem to cos znacznie wi cej.
Byc moze jedno z najwazniejszych pytan, jakie nalezy zadac, powinno brzmiec: Co to znaczy byc wybranym?
Jeden z jaskrawych przykladów tego, jak niejednoznacznie ydzi rozumieja bycie wybranym, znajdujemy chocby w filmie "Skrzypek na dachu". Jest tam poruszajaca scena, kiedy Tewje Mleczarz podnosi oczy ku niebu i mówi: "Wiem, wiem. Jestesmy Twoimi wybranymi. Ale c